Elif Safak - Pchli pałac

Dyskusyjny Klub Książki z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Hajnówce poleca powieść Elif Safak Pchli pałac.

Turecka pisarka jest autorką czternastu powieści, z których sześć zostało wydanych w języku polskim (Sufi, Pchli pałac, Lustra miasta, Bękart ze Stambułu, Czarne mleko, 40 zasad miłości). Jest osobą żyjącą pomiędzy Turcją a Stanami Zjednoczonymi, jednak to Stambuł uczyniła bohaterem wielu swoich powieści.

Tytułowym bohaterem powieści jest pałac o nazwie Cukiereczek, odzwierciedlenie różnorodności i wielokulturowości Stambułu. Wybudowany został na cmentarzu Ormian i Muzułmanów przez małżeństwo przybyłe z Krymu. Mieszkańcy kamienicy stanowią mieszankę narodowości i osobowości. Każdy z nich ma za sobą pewną wyróżniającą go historię lub defekt psychiczny. W pałacu jest dziesięć lokali i poznajemy historię dziesięciu mieszkających w nich rodzin.

Lokal nr 1 zamieszkuje mały Musa, który nie może odnaleźć się w szkole, jego matka Meryem, dewotka nosząca w swoim łonie dziecko i Muhammet, mężczyzna, który ku utrapieniu żony, nie potrafi być głową rodziny. Pomieszczenia pomagazynowe zamieszkuje student Sidar, bez końca planujący samobójstwo, którego jedynym towarzyszem jest pies Gaba. Na parterze kamienicy, całkowicie odmienni bracia bliźniacy - Cemal i Celal, rozdzieleni przez przypadek w dzieciństwie, prowadzą teraz wspólnie zakład fryzjerski, który stał się centrum spotkań mieszkanek. Naprzeciwko nich mieszka rodzina Ognistych. Mieszkanie na piętrze zajmuje Hadżi Haci, opiekujący się codziennie trojgiem wnucząt, jego syn i synowa. Kolejny lokal zajmuje zdradzana przez męża kobieta, która w trakcie trwania małżeństwa zatraciła swoją osobowość i sama o Dyskusyjny Klub Książki z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Hajnówce poleca powieść Elif Safak Pchli pałac.

Turecka pisarka jest autorką czternastu powieści, z których sześć zostało wydanych w języku polskim (Sufi, Pchli pałac, Lustra miasta, Bękart ze Stambułu, Czarne mleko, 40 zasad miłości). Jest osobą żyjącą pomiędzy Turcją a Stanami Zjednoczonymi, jednak to Stambuł uczyniła bohaterem wielu swoich powieści.

Tytułowym bohaterem powieści jest pałac o nazwie Cukiereczek, odzwierciedlenie różnorodności i wielokulturowości Stambułu. Wybudowany został na cmentarzu Ormian i Muzułmanów przez małżeństwo przybyłe z Krymu. Mieszkańcy kamienicy stanowią mieszankę narodowości i osobowości. Każdy z nich ma za sobą pewną wyróżniającą go historię lub defekt psychiczny. W pałacu jest dziesięć lokali i poznajemy historię dziesięciu mieszkających w nich rodzin.

Lokal nr 1 zamieszkuje mały Musa, który nie może odnaleźć się w szkole, jego matka Meryem, dewotka nosząca w swoim łonie dziecko i Muhammet, mężczyzna, który ku utrapieniu żony, nie potrafi być głową rodziny. Pomieszczenia pomagazynowe zamieszkuje student Sidar, bez końca planujący samobójstwo, którego jedynym towarzyszem jest pies Gaba. Na parterze kamienicy, całkowicie odmienni bracia bliźniacy - Cemal i Celal, rozdzieleni przez przypadek w dzieciństwie, prowadzą teraz wspólnie zakład fryzjerski, który stał się centrum spotkań mieszkanek. Naprzeciwko nich mieszka rodzina Ognistych. Mieszkanie na piętrze zajmuje Hadżi Haci, opiekujący się codziennie trojgiem wnucząt, jego syn i synowa. Kolejny lokal zajmuje zdradzana przez męża kobieta, która w trakcie trwania małżeństwa zatraciła swoją osobowość i sama o sobie mówi JegoŻonaNadia. Ostatnie piętro zamieszkuje Madame Babcia, wdowa, która nie pogodziła się ze śmiercią męża i utratą pamiątek po sobie mówi JegoŻonaNadia. Ostatnie piętro zamieszkuje Madame Babcia, wdowa, która nie pogodziła się ze śmiercią męża i utratą pamiątek po nim, co objawia się u niej manią zbieractwa. Jej sąsiadką jest Tijen, nazywana „Czyścioszką” z powodu swojej obsesji na tle sprzątania oraz jej córka Su, całkowicie niepasująca do wyobrażenia matki „chłopczyca”. Lokatorem mieszkania nr 7 jest wykładowca, rozwodnik, borykający się z problemem alkoholowym. Jego imienia nie poznajemy, a rozdziały, w których się pojawia, pisane są w narracji pierwszoosobowej. Po sąsiedzku mieszka Błękitna Kochanka, utrzymanka Handlarza Oliwą.

Czytając poszczególne rozdziały, czytelnik ma wrażenie, że zagląda przez dziurkę od klucza do kolejnych lokali i podgląda codzienne życie ich mieszkańców. Wydawać by się mogło, że Pałac Cukiereczek zamieszkują wyjątkowo „dziwne” rodziny, jednak zdaniem naszych klubowiczów zapewne podobne odczucia mielibyśmy podglądając swoich sąsiadów. Za każdymi drzwiami kryją się tajemnice i dziwactwa ich mieszkańców.

Początkowe, długie rozdziały wprowadzają nas w szczegóły dotyczące historii życia bohaterów. Następnie ich miejsce zajmują krótkie sceny, w których to dochodzi do interakcji pomiędzy mieszkańcami różnych lokali. Powieść ma budowę szkatułkową i przywodzi na myśl przenoszące czytelnika w świat baśni opowieści Szeherezady. Ale nie tylko to czyni jej narrację szczególną. Opowieść zatacza krąg lub, jak woli narratorka, ma poziomą linię. Zaczyna się od rozważań nad kłamstwem, prawdą i bzdurą, która, zdaniem narratora, łączy te dwie wartości i na nich się kończy. Po zapętleniu opowieści okazuje się, że cała przeczytana historia jest opowiadaniem, snutym przez więźniarkę, biorącą udział w antyrządowych zamieszkach, które faktycznie miały miejsce w Stambule, w 2002 r.

Barbara Frankowska